Porzeczki są bez wątpienia chętnie uprawiane i znajdują dla siebie miejsce w każdym, nawet niewielkim ogrodzie. Dzieje się tak, ponieważ ich kwaskowate małe owoce są bardzo cenne i mają szerokie zastosowanie w kuchni. Rośliny te nie są szczególnie wymagające i przy zapewnieniu odpowiednich warunków bardzo obficie plonują. Choć porzeczki są roślinami mało wymagającymi pod względem stanowiska czy gleby, muszą być intensywnie chronione przed chorobami i szkodnikami. W przeciwnym wypadku może dojść do zmniejszenia plonów, pogorszenia jakości owoców a nawet do zamarcia krzewu. Aby zapobiegać takiej sytuacji, trzeba wiedzieć, jak wcześnie rozpoznać problem i jakie działania profilaktyczne można podjąć, by do niego nie dopuścić. W poniższym artykule dowiesz się jakie szkodniki najczęściej atakują szkodniki, jak je rozpoznawać oraz jak je zwalczać. Oto najczęstsze szkodniki występujące na porzeczkach!
Przędziorek chmielowiec
Szkodnik żeruje na dolnej stronie liści i wysysa soki komórkowe z rośliny prowadząc do ich stopniowego zasychania. Jeden z najpowszechniejszych szkodników. Gorąco oraz sucha pogoda sprzyjają jego pojawieniu się. Jest to niewielki pajęczak o jasnobrunatnej lub czerwonawej barwie. Do charakterystycznych oznak jego obecności należą żółte przebarwienia, obecność małych, ciemnych kropek na spodniej części liści, a także małe, delikatne pajęczynki Mocno uszkodzone liście brązowieją, usychają i opadają, co przyczynia się do redukcji plonu i obniżenia jego jakości. Owoce dojrzewają nierównomiernie, są mniejsze, a co za tym idzie — tracą wartość handlową. Kondycja roślin ulega osłabieniu, są mniej wytrzymałe na mróz, czego konsekwencją jest ich gorszy wzrost i rozwój w kolejnym sezonie.
Zwalczanie
Zwalczanie przędziorków w porzeczkach należy rozpocząć na początku sezonu i kontynuować aż do jego zakończenia. Preparat na przędziorki powinien być dobrany tak, aby zwalczał stadium lub stadia rozwojowe szkodnika dominujące w danym czasie. Zniszczenie szkodnika po zbiorze owoców ogranicza liczebność samic schodzących od drugiej połowy sierpnia na przezimowanie, a tym samym nasilenie w przyszłym sezonie wegetacyjnym.
Wielkopąkowiec porzeczkowy (szpeciel porzeczkowiec) (Cecidophyopsis ribis)
Jest to niewielki ale jeden z najgroźniejszych szkodników atakujących porzeczki. Ze względu na swoje rozmiary trudno go dostrzec gołym okiem. Szkodnik żeruje w rozwijających się pąkach, wysysając soki z rośliny , tym samym powodując ich nienaturalne zaokrąglenie oraz powiększenie rozmiarów. Jest to najbardziej widoczne w okresie bezlistnym, kiedy widoczne są pąki. Wiosną pąki nabrzmiewają ale nie rozwijają się z nich liście ani kwiaty, a pąki zasychają. A jeśli nawet rozwiną się z nich liście lub kwiaty, to są one znacznie zdeformowane. Uszkodzenia spowodowane przez tego szkodnika nie tylko osłabiają kondycję krzewu ale także obniżają jakość i wielkość plonu, a owoce porzeczek są mniejsze i kwaśne.
Zwalczanie
W przypadku zaobserwowania pierwszych oznak żerowania szkodnika, bez względnie należy zastosować oprysk. Z uwagi na to, że wielkopąkowiec łatwo przenosi się na kolejne krzewy i szybko namnaża, a przenosić może się z wiatrem, kroplami deszczu oraz na ciałach innych owadów warto zastosować oprysk chemiczny. Gdybyśmy jednak nie chcieli stosować oprysków chemicznych na rynku mamy także dostępne preparaty naturalne.
Krzywik porzeczkowiaczek (Incurvaria capitella)
Jest to motyl z rodziny krzywikowatych, który zimuje w opadłych liściach lub w spękaniach kory karp porzeczek. Wiosną gdy temperatura przekroczy 15-20⁰C, gąsienice wybudzają się ze spoczynku zimowego i wspinają się po pędach do pąków wierzchołkowych. Wgryzają się do wnętrza pąków, gdzie żerują wyjadając całe wnętrze i pozostawiając jedynie łuski zewnętrzne. Gąsienica może zniszczyć 4–7 sąsiednich pąków. Następnie przenoszą się na rozety liściowe gdzie żerują co powoduje więdnięcie i zamieranie liści. Żerują na rozetach liściowych aż do przepoczwarczenia. Uszkodzone pąki zasychają, powodując ogołacanie się pędów. Straty w plonie są skorelowane z liczbą uszkodzonych pąków – nawet 50–90%.
Zwalczanie
Jeśli zaobserwujemy pierwsze objawy żerowania powinniśmy zastosować oprysk przeciwko szkodnikowi. Niemniej jednak jeden oprysk może nie być wystarczający w związku z długim okresem wychodzenia gąsienic z kryjówek zimowych, co w dużym stopniu zależy od przebiegu pogody. Gdy wiosną występują na przemian okresy ocieplenia i ochłodzenia może być konieczne wykonanie 2 zabiegów.
Zwójka różóweczka
Zwójka różóweczka jest gatunkiem jednopokoleniowym, które zimuje w postaci jaj. Jaja te składane są w dolnej partii krzewów, zwykle po kilkadziesiąt sztuk. Można je dostrzec w fazie bezlistnej. Wiosną trwa wyląg gąsienic, który trwa zwykle kilka dni. Pierwsze gąsienice zwójki rozpoczynają żer wczesną wiosną. Charakterystyczne dla żerowania gąsienic zwójek jest rurkowate zwijanie liścia lub tworzenie rozet liściowych. Szkodniki te wytwarzają przędzę, którą zlepiają liście, kwiaty oraz zawiązki owoców. Gąsienice zwójek wygryzają dziury w liściach. Uszkadzają również kwiaty, szypułki, zawiązki owoców i owoce, nadgryzając je. Gąsienice występując masowo doprowadzają do osłabienia kondycji krzewów oraz pogorszenia plonu.
Zwalczanie
Pierwsze zabiegi ochrony roślin najlepiej przeprowadzać w momencie wylęgania się gąsienic zwójki, zanim gąsienice stworzą schronienie ze zlepionych liści. Okres ten przypada, gdy porzeczka jest w fazie od wypuszczenia pierwszego liścia do końca fazy kwitnienia.
Pryszczarek porzeczkowiak kwiatowy
Szkodnik występuje głównie na porzeczce czarnej. Owad dorosły to mała muchówka, która w wyglądzie przypomina komara. Jest to niewielki szkodnik o pomarańczowo- żółtym kolorze. Pierwsze objawy żerowania larw pryszczarka widoczne są na górnej stronie najmłodszych, rozwijających się liści. W skutek żerowania liście nie rozwijają się, są wachlarzykowato pozwijane i zdeformowane. Blaszka liściowa jest krucha i w łatwy sposób może ulec porwaniu. Po pewnym czasie uszkodzone liście oraz wierzchołki pędów zasychają. Co w w efekcie powoduje osłabienie kondycji krzewu, zahamowaniem wzrostu lub nadmiernym krzewieniem się rośliny. W związku z tym, że roślina próbuje się zregenerować plon jest znacząco niższy. Po zakończonym żerowaniu larwy opadają na ziemię i tam w wierzchniej warstwie gleby przepoczwarczają się Zwykle pryszczarek niszczy kilka, kilkanaście procent pąków kwiatowych, lokalnie zdarzają się znacznie większe szkody.
Zwalczanie
Ochronę powinno się rozpocząć po zauważeniu pierwszych uszkodzonych . Wówczas należy wykonać jeden lub dwa zabiegi insektycydami – w okresie żerowania larw pierwszego lub pierwszego i drugiego pokolenia. Zwykle w Polsce pierwsze pokolenie szkodnika pojawia się pod koniec kwitnienia i wkrótce po kwitnieniu, zależnie od lokalizacji plantacji (pierwsza połowa maja), a drugie w czerwcu lub na początku lipca.
Podsumowując,
Aby cieszyć się pysznymi owocami porzeczek warto pamiętać o kilku zasadach dzięki którym nasze sadzonki będą pięknie rosnąć i obficie rosnąć. Po pierwsze zakupujmy sadzonki z pewnego źródła, dzięki czemu będziemy mieć pewność że sadzonki są wolne od chorób. Wybierajmy te odmiany porzeczek które wykazują mniejszą podatność na choroby i szkodniki. Sadźmy sadzonki w prawidłowej rozstawie, tak aby nie rosły w nadmiernym zagęszczeniu. Nie zapomnijmy również o zrównoważonym nawożeniu, regularnym przycinaniu krzewów, wygrabianiu i niszczeniu upadłych liści. Dzięki tym zabiegom nasze rośliny będą w dobrej kondycji, a my będziemy cieszyć się jakże pysznymi owocami i to z własnego ogrodu.